برای فهم بهتر پیوند میان مفاهیم مدیریت عمومی [Public administration] و انقلاب صنعتی چهارم [Industry 4.0] به نظر می رسد، بایستی به سراغ کشورهای پیشرفته و در حال توسعه رفت و میزان استقبال آنها را نسبت به فناوری های نوآورانه و نوپدید بررسی نمود. اما قبل از آن لازم است در خصوص فناوری نوپدید (نوظهور) و مفهوم حکمرانی دیجیتال بحث شود؛ فناوری های نوپدید که در ابتدای چرخه حیات فناوری قرار دارند، حاصل پیشرفت های متراکم انواع فناوری ها در دوره های متوالی بوده، که ضمن در حال توسعه بودن، به صورت همزمان در صنایع و جوامع هم در حال استقرار می باشند و سبب تغییراتی شگرف، در فراگردهای تجاری، ساختار سازمانی و فرهنگ سازمانی از حال و آینده آنها خواهند شد. هرچند برخی از فناوری های نوپدید ممکن است سبب تغییر یا حذف فناوری های قبلی شوند اما این نکته قابل تامل است که معمولاً همه فناوری های نوپدید به جایی نمی رسند که بتوانند فناوری‌های فعلی را مختل نمایند.(Allen,2011) بنابراین سیر توسعه و تحول نسل های فناوری معمولا به صورت بخشی و تدریجی طی می شود و در رویکردی جامع به فناوری های نوپدید، چنین تاکید شده است که فناوری های نوپدید، پیامد های گوناگونی داشته، چه بسا رویکردهای ناشناخته ای را در مکاتب اقتصادی و اجتماعی مورد هدف قرار دهد و سبب ایجاد عدم قطعیت های چالش برانگیزی در صنایع و جوامع شود. یکی از مهمترین پیامدها به احتمال قوی تغییرات در سطوح حکمرانی و بسط مفهوم جدیدی از سبک های حکمرانی با نام حکمرانی دیجیتال است. (Boon and Moors, 2008; Martin, 1995; Porter et al., 2002; Small et al., 2014)
در دنیای دیجیتال امروز و در چالش توسعه روزافزون فناوری های پیشرفته پرسش مهمی طرح می شود، که مغز متفکر مردم جوامع و حکومت ها چیست یا کیست؟!
این سوال، ذهن ها را به سویه های جدیدی هدایت می کند امروز رابطه مردم و حاکمیت به شدت تحت تاثیر فناوری های دیجیتال قرار دارد این فناوری های نوپدید، گویا سبک جدیدی از زندگی و حکمرانی را ایجاد کرده اند و به تدریج سیستم حکمرانی مجبور است تا هوشمند تر شود، زیرا وجود فناوری‌هایی چون کلان داده [Big-data] در امتداد آن هوش مصنوعی [Artificial intelligence (AI)] و زنجیره بلوکی [Block-Chain (BC)] موجب افزایش قدرت تحلیل مردم و توسعه ملت های هوشمند شده و حکومت ها را مجبور به تغییر رویه ها خواهد کرد. گویا انقلابی در سنت های حکمرانی در حال وقوع است؛ استقرار فناوری های نوپدید و به دنبال آن فناوری های مخرب [Disruptive Technologies] رویکردهای جدیدی از مدل های الگوریتمی را ایجاد نموده است. برخی از مفسران بر این باورند که تحولات بزرگ و ناشناخته ای که در جوامع بشری امروزی در حال وقوع است، آن قدر بزرگ و اغراق آمیزند که در برخی پیشگویی ها ترکیب فناوری هایی چون هوش مصنوعی، کلان داده و نسل‌های آتی صنعت مخابرات نظیر نسل پنجم و ششم [5G & 6G] را عامل مختومه شدن دوران حکومت حکمرانی های سنتی و متمرکز دانسته‌اند. (Van Benthem, Gillingham, and Sweeney 2008; Bergh 2013; Bertram et al. 2015)
بر اساس مشاهدات یکی از معروفترین شرکت های مشاوره ای جهان، مک کینزی [McKinsey and Company] این فناوری ها (منظور همان فناوری های نوظهور و مخرب) می تواند به دولت های مرکزی و محلی کمک کند تا سرعت ارائه خدماتشان تسریع شود. در بیان دیگری OFE بر این باور است که فن آوری های نوپدید به ارمغان آورده شده توسط انقلاب صنعتی چهارم، می تواند برای بهبود مدیریت عمومی استفاده شود و امور مالی را به روشی شفاف و پاسخگو تر از قبل انجام دهد.کمپ [Kemp] (2016) چنین استدلال می کند که زمان آن رسیده است که دولت ها و حاکمیت ها، توانایی خود را در مورد چگونگی استفاده از فناوری های نوپدید [Emerging technologies] انقلاب صنعتی چهارم جستجو کند، همچنین کمپ بر این باور است که راهبردهای مختلفی برای اجرای تغییر و تحولات ناشی از انقلاب صنعتی چهارم بایستی ابداع شود.
وایت و همکارانش [White, Russell & Krein] (2015) معتقدند که پس از شکل گیری انقلاب صنعتی چهارم مفهوم اداره امور دولت ها و حاکمیت ها ، به مانند قبل نیست و به نوعی می توانند این تعامل (شهروندان با دولت ها) را مختل کند از این رو ماهیت وجودی سازمان هایی که امروزه ارائه خدمات می دهند، به خطر خواهد افتاد. با این حال ، تحقیقات تجربی حاکی از این است که در مجموع خروجی این تغییر و تحولات به بهبود عملکرد امور دولتی و حاکمیتی منجر خواهد شد. (E Shava and C Hofisi,2018,2)
با این توضیحات انتظار می رود مفاهیم حکمرانی دیجیتال و انقلاب صنعتی چهارم تا ده سال آینده به مرحله عملیاتی شدن برسند (Cann,2018). بر اساس گزارش مجمع جهانی اقتصاد [World Economic Forum] (2016) اگر انقلاب صنعتی چهارم با موفقیت اجرا شود ، می تواند به تدریج به تغییرات جمعیتی و ساختارهای حاکمیتی کمک کند. اما در ابتدای امر، به دلیل اینکه خیلی از مشاغل سنتی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه از بین می رود، آن کشورها با چالش های اساسی مواجه می شوند و بی ثباتی در مناطق مختلف جغرافیایی و صنعتی از آن کشورها ایجاد می شود اما در ادامه مسیر سبب ایجاد مشاغل و عناوین شغلی نوینی در حوزه هایی چون کامپیوتر ، ریاضیات ، معماری و مهندسی می شود. با این حال ، شواب (2016) هشدار می دهد که به نظر می رسد چنین قاطعانه آینده را پیش بینی کردن نادرست است و این اختلال از بخشی به بخش دیگری از ساختار و بدنه دولت ها، قطعا متفاوت است.
پر واضح است که تحقق حکمرانی دیجیتال در عصر انقلاب صنعتی چهارم، فرصت ها ، چالش ها و تأثیرات فراوانی را برای دولت ها ، حاکمیت ها و خصوصا شیوه اداره امور و مملکت داری ایجاد خواهد کرد. یکی از آن تاثیرات، اخلال در ارزش های اجتماعی و بازسازی اقتصاد است. کلمن [Coleman] (2016) بر این باور است که انقلاب صنعتی چهارم تاثیر جدی ایی بر جامعه و تجارت ها ایجاد می کند چرا که به دلیل محقق شدن تحول دیجیتال [Digital Transformation] در بخش تولید [Manufacturing]، محصولات و خدمات عصر انقلاب صنعتی چهارم، بسیار متفاوت تر از نمونه های قبلی است. همچنین او معتقد است که ، استفاده بیش از حد از رباتیک و هوش مصنوعی ، رایانه کوانتومی [quantum computer] ، حسگرها [Sensors] و فناوری نانو ، میزان اشتغال را به شدت کاهش می دهد و این یک چالش بزرگ برای دولت های آتی است. اما از مهمترین چالش های پیش روی دولت های آتی، کمبود مهارت و کارگران و کارمندان متخصص و آشنا با فناوری های نوپدید است، فناوری هایی که در نتیجه انقلاب صنعتی چهارم فرصت هایی برای اشتغال برای افرادی با مهارت های مرتبط ایجاد می کند (Barra,2016)
دیدگاه خود را بنویسید